Brief aan de Toekomst: een toegankelijk cultuurbeleid voor iedereen

Zeer gewaardeerde minister van Engelshoven, gedeputeerden en wethouders, fonds-directeuren, Directeur- Generaal Cultuur media, Directeur & plaatsvervangend Directeur Erfgoed & Kunsten.

Hier zitten we dan, achter onze schermen, wellicht een beetje ongemakkelijk. Hoe maakt u het? Heeft u ook chronische huidhonger inmiddels? Na meer dan een jaar laveren? U maakt deze pandemie ook mee.

Waar haalt u de energie en kracht vandaan om uzelf en collega’s, maar zeer zeker ook alle instellingen die bij u aankloppen uit het hele koninkrijk -inclusief het Caribisch deel van het Koninkrijk- en die afhankelijk zijn van publieke middelen te steunen?

Ik besef me tijdens het schrijven van mijn brief aan de toekomst dat sommige grote veranderingen veel tijd nodig zullen hebben, zoals het losmaken van vastgeroeste systemen en het dichten van de inkomens, cultuur en genderkloof.

Mijn brief aan de toekomst is er een waarin ik hoop dat de steeds groter wordende inkomens- en cultuurkloof ophoudt met bestaan. En in het bijzonder een toekomst waarin vrouwelijk talent niet meer ondervertegenwoordigd is in de kunsten en media. Daar hebben we ook in Nederland nog veel in te winnen. Na deze pandemie zal deze kloof waarschijnlijk nog groter zijn geworden, terwijl we juist ook vrouwelijke narratieven nodig hebben om de toekomst gelijkwaardiger uit te beelden en in te richten. Niet alleen in zorgtaken en ondersteunende rollen, maar juist ook daar waar nieuwe perspectieven bedacht, gemaakt en geproduceerd worden.

Veel van mijn vakgenoten zijn zich op dit moment vanwege de realiteit aan het omscholen. Collega’s die hun bestaansrecht hebben zien verdwijnen wachten op de dag dat zij van zorgenkinderen, weer (zorgeloze) makers kunnen zijn met een toekomst. Kunstenaars die troost en verlichting bieden aan de wereld, aan de mensen om ons heen. Uitbeelden, delen, uiten wat wij allemaal in ons meedragen. Hopelijk kan dat straks weer.

Veel steden en regio’s waanden zich kosmopoliet en zagen het afgelopen jaar toerisme opdrogen, maar ook het lokale opbloeien, wijken die zich inzetten voor de buurtbewoners, overal in Nederland… Regionaal beleid biedt nu juist troost, verbinding, optimisme, zonder artificiële interventies. Mijn hoop is dat in de toekomst steden weer opbloeien, maar onze ecologische footprint kleiner wordt. En dat daarnaast het lokale net zo gekoesterd zal worden. Daarmee bedoel ik ambacht, erfgoed en bibliotheken, waar je dmv taal en boeken de wereld kunt ontdekken, zonder dat je daar geld voor nodig hebt of in een vliegtuig hoeft te stappen. En vooral ook het koesteren, stimuleren en ontwikkelen van lokaal talent. Een toekomst waarin dmv cultuurparticipatie mensen ondanks verschillen dichter bij elkaar komen te staan.

Ik ben dankbaar dat uw beleid zich ook richt op de talenten die andere paden bewandelen. In de toekomst hoop ik dat het narratief van talent dat anders is ook verankerd zal zijn in onze Canon. Talenten die nieuw Nederlands cultureel erfgoed vormgeven en ons laten zien, waar je anders overheen kijkt. Talenten die nieuwe signaturen ontwikkelen en deze op eigenwijze manier overdraagbaar maken.

Deze pandemie maakt iedereen kwetsbaar. De ene burger lijkt nog meer last te hebben van een papieren werkelijkheid dan de ander. Cultuurbeleid in een open samenleving is een nobel, maar bedacht systeem, dat in rustige tijden uitstekend werkt en helaas tegelijkertijd ook blokkeert en uitsluit…als een uurwerk dat af en toe vastloopt…Weeffouten die niet zomaar opgelost kunnen worden zijn nu meer dan ooit zichtbaar voor iedereen. Mijn hoop voor de toekomst is dat schuring en wrijving ons allemaal weerbaarder maakt en voor glans zal zorgen. Een toekomst waarin een toegankelijk cultuurbeleid voor iedereen een gegeven is.

Dank u wel!

Rajae El Mouhandiz, Rotterdam, 22.04.2021